Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ
Ο βασιλιάς Λεωνίδας με 300 Σπαρτιάτες, επτά χιλιάδες άλλους Έλληνες και εννέα - δέκα χιλιάδες μάχιμους δούλους κατέλαβε τα στενά των Θερμοπυλών που τα χρόνια εκείνα ήταν ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στο βουνό Καλλίδρομο και τη θάλασσα του Μαλιακού κόλπου, το οποίο χώριζε την Τραχίνα από τη Λοκρίδα. Από το πέρασμα, μήκους εννέα περίπου χιλιομέτρων και με τρία πολύ στενά σημεία, διήρχετο η μοναδική στρατιωτική οδός προς την κεντρική Ελλάδα. Το πρώτο στενό ευρίσκετο δυτικά, κοντά στην Ανθήλη (τόπο συνάντησης του αμφικτυονικού συνεδρίου), το δεύτερο κοντά στο τείχος των Φωκέων και το τρίτο ανατολικά, κοντά στην πόλη Αλπηνοί, που ήταν η πρώτη πόλις των Λοκρών προς τη Μαλίδα.
Ο Ξέρξης νόμισε πως οι τόσο λίγοι Έλληνες φρουροί των στενών μόλις θα έβλεπαν τον όγκο της στρατιάς του, θα διαλύονταν και θα έφευγαν.
Έκανε όμως λάθος καθώς επί τέσσερις ημέρες μάταια περίμενε τη φυγή των Ελλήνων.
Την πέμπτη ημέρα, βλέποντας πως οι ελπίδες του για συνθηκολόγηση του ελληνικού στρατού ήταν μάταιες, έστειλε με κήρυκες, μία επιστολή στο Λεωνίδα, με την οποία του ζητούσε να ταχθή με το μέρος του και να γίνει μονάρχης στην Ελλάδα.
Ο Λεωνίδας του έδωσε μία απάντηση αντάξια του ήθους και της φιλοπατρίας του: «Για εμένα είναι καλύτερο να πεθάνω για την Ελλάδα, παρά να είμαι μονάρχης στους ομοφύλους μου». Όταν για δεύτερη φορά ο Πέρσης βασιλιάς, του έγραψε «Πέμψον τα όπλα» εκείνος έδωσε την υπερήφανη απάντηση: «Μολών λαβέ», που έμεινε στην ιστορία δικαιολογημένα ως η ενδοξότερη φράση πολεμικού ηγέτη και ως σύμβολο, ανά τους αιώνες, του ανεξάντλητου ψυχικού ορίζοντα της ελληνικής ανδρείας.
Έτσι την πέμπτη ημέρα από την άφιξή τους στις Θερμοπύλες, τα περσικά στρατεύματα διατάχτηκαν από τον Ξέρξη να επιτεθούν. Οι Πέρσες όμως αποκρούστηκαν, αφού έπαθαν μεγάλη φθορά. Τέλος αποφάσισε να ρίξει στη μάχη το σώμα των Αθανάτων, που αποτελούσαν τη βασιλική φρουρά, αλλά και των Αθανάτων η τύχη ήταν όμοια με την τύχη των προηγουμένων.
Και όμως, ότι δεν μπόρεσε να επιτύχει το πλήθος και η ορμή των Περσών, το πέτυχε η προδοσία.
Ο υιός του Ευρυδήμου, ο Εφιάλτης, Μαλιεύς, παρουσιάσθηκε στον Ξέρξη, ελπίζοντας πως θα λάβει σπουδαία αμοιβή από τον βασιλέα και του απεκάλυψε ότι υπήρχε μονοπάτι που οδηγούσε στα νώτα των Ελλήνων.
Το μονοπάτι αυτό αρχίζει από τον ποταμό Ασωπό που περνάει από το φαράγγι. Το όνομα του βουνού και του μονοπατιού είναι το ίδιο: Ανόπαια. Αυτή λοιπόν η Ανόπαια, πηγαίνει ράχη-ράχη στο βουνό και φθάνει εκεί όπου βρισκόταν η πολιτεία Αλπινό, περνώντας από το βράχο που ονομάζεται Μελάμπυγος κι από την κατοικία των Κερκώπων, όπου είναι και το πιο στενό της τμήμα.
Την Τρίτη προς τέταρτη ημέρα αφ’ ότου άρχισε η επίθεση, ο Εφιάλτης οδήγησε στο μονοπάτι το επίλεκτο σώμα των Αθανάτων, υπό την ηγεσία του Πέρση στρατηγού Υδάρνη.
Ο Λεωνίδας με την χαραυγή της ημέρας πληροφορήθηκε τα γεγονότα και αφού βεβαιώθηκε από τους ανιχνευτές του για την κυκλωτική κίνηση του εχθρού, διέταξε τους συμπολεμιστές του, των άλλων ελληνικών πόλεων, να φύγουν για το συμφέρον της Ελλάδος και να χρησιμοποιηθούν αλλού.
Μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες παραμένουν και 700 ηρωικοί Θεσπιείς αρνούμενοι να αποχωρήσουν.
Ο αρχηγός τους Δημόφιλος, υιός του Διαδρόμου, αποκρίνεται: «Όχι Λεωνίδα, δε φεύγω. Δε θα σε αφήσω να πάρεις μόνος τη δόξα των Θερμοπυλών».
Ο μάντης Μεγιστίας από την Ακαρνανία, επίσης θα αρνηθεί να φύγει. Έδιωξε μόνον τον υιό του.
Οι Σπαρτιάτες μαζί με τους Θεσπιείς και τους πιστούς υπηρέτες τους αριθμούν 4.000 άνδρες, οι οποίοι ίστανται άφοβοι έναντι ενός εκατομμυρίου επτακοσίων χιλιάδων βαρβάρων.
Έτσι ο Λεωνίδας με τους συμπολεμιστές του ρίχνεται σ’ έναν «άπελπι» αγώνα με αποκορύφωμα τη θυσία και τη θέωση.
Η ηρωική θυσία τους έμεινε αιώνιο και ασύγκριτο παράδειγμα φιλοπατρίας για όλο τον κόσμο και για τις μεταγενέστερες ελληνικές γενεές, πηγή εθνικής υπερηφάνειας και έμπνευσης.
Από τα βάθη των αιώνων το «μολών λαβέ» του Λεωνίδου μεταδίδεται στους Έλληνες όλων των εποχών ως δίδαγμα, προσταγή και χρέος.
